ਹਾਇਗਾ ਜਪਾਨੀ ਪੇਂਟਿੰਗ ਦੀ ਇੱਕ ਸ਼ੈਲੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਸ਼ਬਦੀ ਅਰਥ ਹੈ-ਚਿੱਤਰ ਕਵਿਤਾ ਜਾਣੀ ਕਿ ਹਾਇਕੁ ਦੀ ਚਿੱਤਰਕਾਰੀ।
ਹਾਇਗਾ ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਜੋੜ ਨਾਲ਼ ਬਣਿਆ ਹੈ.....
ਹਾਇਗਾ = ਹਾਇ + ਗਾ
ਹਾਇ = ਕਵਿਤਾ ਜਾਂ ਹਾਇਕੁ
ਗਾ = ਰੰਗ ਚਿੱਤਰ ( ਚਿੱਤਰਕਲਾ)
ਹਾਇਗਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 17ਵੀਂ ਸਦੀ 'ਚ ਜਪਾਨ 'ਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਜਪਾਨੀਆਂ ਦੇ ਜਨ-ਜੀਵਨ 'ਚ ਇਸ ਦਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਸਥਾਨ ਹੈ।
ਹਾਇਗਾ ਵਿੱਚ 3 ਤੱਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ
1.ਰੰਗ-ਚਿੱਤਰ
2.ਹਾਇਕੁ ਕਵਿਤਾ
3.ਸੁਲੇਖ
ਰੰਗ-ਚਿੱਤਰ ਚਾਹੇ ਹਾਇਕੁ ਦੇ ਬਿੰਬ ਨਾ ਵੀ ਦਰਸਾਏ ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ 'ਚ ਗਹਿਰਾ ਸਬੰਧ ਜ਼ਰੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਜ਼ਮਾਨੇ 'ਚ ਹਾਇਗਾ ਰੰਗਾਂ ਤੇ ਬੁਰਸ਼ ਨਾਲ਼ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਾਇਕੁਆਂ ਨੂੰ ਪੱਥਰ 'ਤੇ ਉਕੇਰ ਕੇ ਸਮਾਰਕ ਬਨਾਉਣ ਦੀ ਕਲਾ ਨੂੰ ਕੁਹੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਇਹ ਕਲਾ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਚਲੱਤ ਹੈ ।
ਅੱਜਕੱਲ ਕਲਾਕਾਰ ਹਾਇਗਾ ਬਨਾਉਣ ਲਈ ਡਿਜੀਟਲ ਫੋਟੋ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਹਾਇਕੁ ਕਾਵਿ
ਮਿਲ਼ੇ ਰੰਗ-ਚਿੱਤਰ
ਬਣੇ ਹਾਇਗਾ
ਹਾਇਗਾ ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਜੋੜ ਨਾਲ਼ ਬਣਿਆ ਹੈ.....
ਹਾਇਗਾ = ਹਾਇ + ਗਾ
ਹਾਇ = ਕਵਿਤਾ ਜਾਂ ਹਾਇਕੁ
ਗਾ = ਰੰਗ ਚਿੱਤਰ ( ਚਿੱਤਰਕਲਾ)
ਹਾਇਗਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 17ਵੀਂ ਸਦੀ 'ਚ ਜਪਾਨ 'ਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਜਪਾਨੀਆਂ ਦੇ ਜਨ-ਜੀਵਨ 'ਚ ਇਸ ਦਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਸਥਾਨ ਹੈ।
ਹਾਇਗਾ ਵਿੱਚ 3 ਤੱਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ
1.ਰੰਗ-ਚਿੱਤਰ
2.ਹਾਇਕੁ ਕਵਿਤਾ
3.ਸੁਲੇਖ
ਰੰਗ-ਚਿੱਤਰ ਚਾਹੇ ਹਾਇਕੁ ਦੇ ਬਿੰਬ ਨਾ ਵੀ ਦਰਸਾਏ ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ 'ਚ ਗਹਿਰਾ ਸਬੰਧ ਜ਼ਰੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਜ਼ਮਾਨੇ 'ਚ ਹਾਇਗਾ ਰੰਗਾਂ ਤੇ ਬੁਰਸ਼ ਨਾਲ਼ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਾਇਕੁਆਂ ਨੂੰ ਪੱਥਰ 'ਤੇ ਉਕੇਰ ਕੇ ਸਮਾਰਕ ਬਨਾਉਣ ਦੀ ਕਲਾ ਨੂੰ ਕੁਹੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਇਹ ਕਲਾ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਚਲੱਤ ਹੈ ।
ਅੱਜਕੱਲ ਕਲਾਕਾਰ ਹਾਇਗਾ ਬਨਾਉਣ ਲਈ ਡਿਜੀਟਲ ਫੋਟੋ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਹਾਇਕੁ ਕਾਵਿ
ਮਿਲ਼ੇ ਰੰਗ-ਚਿੱਤਰ
ਬਣੇ ਹਾਇਗਾ
ਸੰਪਾਦਕ-ਡਾ.ਹਰਦੀਪ ਕੌਰ ਸੰਧੂ
Beautiful
ReplyDelete